5 مرحله انتقاد سازنده (چگونه انتقاد کنیم؟)
5 مرحله انتقاد سازنده (چگونه انتقاد کنیم؟) یکی از موضوعاتی که در ارتباطات از اهمیت بالایی برخوردار است، اصول صحیح انتقاد از دیگران است. همانطور دیل کارنگی در کتاب آیین دوستیابی می گوید، انتقاد می تواند کشنده باشد.
زمانی که به دیگران انتقاد می کنیم، اگر انتقاد ما صحیح و اصولی نباشد، باعث می شود مخاطب نسبت به ما گارد دفاعی بگیرد و نه تنها گفته های ما تاثیرگذار نباشد بلکه یک انتقاد مخرب و کشنده باشد.
در این مطلب به 5 مرحله انتقاد موثر خواهیم پرداخت که می تواند به شما کمک کند به بهترین نحو ممکن انتقاد خودتان را بیان کنید تا علاوه بر پذیرش آن توسط مخاطب، یک انتقاد سازنده باشد.
پس از بیان تیتر وار و توضیح کوتاه 5 مرحله، با بیان مثال سعی می کنیم موضوع را برایتان روشن تر و کامل تر کنیم.
مرحله اول: بیان نکات مثبت
همواره تاکید روانشناسان بر این بوده است که اگر می خواهید انتقادی بکنید، حتماً پیش از آن از طرف مقابلتان تعریف کنید و به یک یا چند نکته مثبت وی اشاره نمایید. این کار باعث می شود که فرد مقابل از لاک دفاعی خارج شود و همچنین پذیرش حرف شما توسط او بیشتر می شود.
مرحله دوم: بیان موضوع نقد
پس از تعریف و بیان نکته ای مثبت، باید بسراغ بیان نقد و موضوع انتقاد رفت. در این مرحله باید دقت کرد که فرد مخاطب را محکوم نکنیم و به برچسب نزنیم، به عنوان مثال اینگونه جملات را نگوییم، تو چقدر شلخته ای، تو چرا غذا خوب درست نمی کنی و …
در بیان نقد باید از زبان خودمان موضوع را بیان کنیم.
مرحله سوم: پیشنهاد راهکار اصلاحی
پس از بیان نقد باید یک راهکار و پیشنهاد اصلاحی بیان کنیم. نقدی که بدنبال خودش یک پیشنهاد و راهکار اصلاحی نداشته باشد، نقد سازنده نیست، بلکه یک انتقاد مخرب است.
بهتر است این پیشنهاد بصورت تردید بیان شود، یعنی از جملاتی مانند، من فکر می کنم، بنظرم، شاید بتوانیم این کار را بکنیم و …. استفاده کرد تا فرصت را برای دفاع و بیان راهکار توسط مخاطب باز بگذاریم. اگر از جملات مطلق و دستوری در بیان پیشنهاد استفاده کنید، ممکن است مخاطب با شما همراه نشود. مثل جملات این چنینی: تو باید این کار را انجام بدی، من تصمیم گرفتم تو به فلان کلاس بری، تو باید میزت را تمیز کنی و ….
نکته مهم اینجاست که در بیان راه حل و نقد سعی کنیم از زبان من استفاده کنیم نه تو. بگوییم بنظرم بهتره ما این کار را انجام بدیم و نگوییم تو باید این کار را انجام بدی.
مرحله چهارم: بیان دلایل نقد و راهکار
در این مرحله پس از بیان راهکار بهتر است دلایل راهکار و همچنین نقد را بیان کنیم تا به حرفمان سندیت بدهیم و بتوانیم دلیلمان را اثبات کنیم.
مرحله پنجم: حس مثبت مجدد
پس بیان نکات و نقد بهتر از مجدداً نکات مثبتی در خصوص مخاطب را به زبان بیاوریم، مثلاً بگوییم واقعاً ممنونم که اینقدر صبورانه به حرفام گوش دادی.
به این حس مثبت و تعاریف، انتقاد به روش ساندویچی هم می گویند، یعنی انتقاد را در بین دو حس مثبت قرار می دهیم.
مثال:
تو خیلی توی انجام کارها حرفه ای و عالی هستی و خوشحالم که همکاری مثل تو دارم (حس مثبت و تعریف اولیه) فقط نامرتب بودن اتاق مشترک ما یه مقدار من را اذیت می کنه (بیان موضوع نقد از زبان من) و فکر می کنم اگر هر هفته یک ساعتی را برای نظافت اتاق اختصاص بدیم خیلی خوبه(بیان راهکار اصلاحی) چون اینطوری تمرکز حواس هر دو ما بیشتر میشه (بیان علت نقد و راهکار)، البته می دونم شما توی کار خیلی جدی هستی و این مسائل برات مهمه، بهرحال ممنون که حرفم را شنیدی (حس مثبت نهایی)
نتیجه گیری: انتقاد موضوع مهمی است که در زندگی همه ما وجود دارد و ما به آن احتیاج داریم، اما اگر اصول آن را ندانیم، نمی توانیم انتقاد سازنده بکنیم و انتقاد ما مخرب خواهد و انتقاد مخرب هم ما را به فردی غرغرو نزد دیگران تبدیل می کند.
تمرین این 5 مرحله می تواند تا حدی به شما کمک کند تا انتقاد صحیحی انجام دهید اما انتقاد و مراحل اجرای صحیح آن، ریزه کاری های فراوانی دارد که ما پیشنهاد می کنیم با شرکت در دوره مجازی انتقاد موثر، اصول آن را از زبان استاد توانمند، دکتر طباطبایی فر بشنوید و در این کار یک حرفه ای شوید.
مطمئن باشید بعد از گوش دادن به این دوره ارتباطات شما متحول خواهد شد.
جهت مشاهده توضیحات دوره، بر روی تصویر زیر کلیک نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید