استرس چیست و عوامل استرس و اضطراب در سازمان
استرس چیست و عوامل استرس و اضطراب در سازمان : استرس حالتی پویا و هیجان انگیز است که فرد با یک فرصت، محدودیت یا تقاضای غیرعادی مواجه می شود و واکنشهای احساسی، فیزیکی و شناختی از خود نشان می دهد.
همانطور که تضاد و ابهام ضرورتا منفی نیستند، استرس نیز پدیده زشتی نیست، بلکه در مواقعی باعث ایجاد چالش در افراد می شود و می تواند دستاورد بالقوه مثبتی را بدنبال داشته باشد.
بطور کلی دو نوع استرس وجود دارد:
الف. استرس سازنده، مفید و خوش خیم : عبارتست از استرس مطبوع و خوشایند. احساسات مثبتی که به یک شخص دست می دهد، همانند تشویق بخاطر انجام درست وظیفه، ایجاد یک راه حل جدید یا مذاکره برای دست یای به یک توافق مطلوب.
ب. استرس مخرب، مضر و بدخیم : استرسی که نامطبوع، زیان آور و بیماری زاست. عمده تمرکز مباحث تئوریک در استرس بر روی استرس بدخیم است و ما نیز عمده تمرکزمان بر روی همین نوع استرس است.
عوامل مؤثر در ایجاد استرس
عوامل متعددی در ایجاد استرس دخالت دارد که این عوامل تحت عنوان منابع بالقوه استرس مطرحند:
الف. عوامل محیطی، عواملی مانند عدم اطمینان اقتصادی، سیاسی و تکنولوژیکی. عملاً هر نوع استرس و تنشی که به واسطه عوامل بیرون از فرد یا مجموعه اعمال می شود. بدی این نوع از استرس این است که خیلی اوقات، فرد یا مدیر، کنترل و نقشی در ایجاد آن ها ندارد.
ب. عوامل سازمانی: عواملی مانند ساختار سازمانی، تقاضاهای شغلی، مدیران سازمان، تقاضاهای همکاران و …
ج. عوامل فردی: مسائل خانوادگی، مساول مالی و ویژگی های شخصیتی که می تواند بر استرس فرد تاثیر مثبت یا منفی بگذارد.
علل ایجاد استرس بدخیم و مضر در مدیران و کارکنان سازمان ها
مدیران همواره در محیط کاری خود با استرسهای مختلفی مواجه هستند که اغلب آنها مضر و منفی هستند. (14 نکته برای کنترل استرس)
مهمترین علل استرس بدخیم که در سازمان ها چه برای مدیران و چه برای کارکنان می تواند رخ بدهد، عبارتند از:
1. محدود شدن یا مورد تهدید قرار گرفتن و همچنین تهدید امنیت شغلی: این مورد یکی از مهمترین دلایل ایجاد استرس در کارکنان سازمان است و هر گونه استرسی که از این ناحیه به کارکنان وارد می شود، می تواند بازده کاری آنها را به شدت کاهش دهد.
۲. فرصت های محدود برای پیشرفت و ترقی و همچنین توزیع ناعادلانه فرصت های پیشرفت، تهدیدی است برای ایجاد تنش، اضطراب و استرس در کارکنان و مدیران سازمان
٣. ابهام در نقش : فردی که نداند دقیقاً چه کاری باید انجام بدهد، معمولاً در کارهایش دچار استرس می شود.
۴. تضاد در روابط متقابل شخصی.
۵ مسئولیت محدود در تصمیم گیری و ناسازگاری با سبک رهبری سرپرستان بالا دستی: یکی از موضوعات ناپسند برای مدیران میانی، محدود بودن و حتی مشخص نبودن حدود اختیارات است و این موضوع به شدت آزار دهنده است.
6. ناسازگاری بین ارزشهای شخصی مدیر با ارزشهای سازمانی: زمانی که این دو با یکدیگر در تضاد باشند، عملاً مدیر در یک دوراهی گیر می کند و این موضوع سبب ایجاد تنش و اضطراب و در نتیجه استرس است.
7. برنامه کاری دائما در حال تغییر و بردن کارها به خانه
.8. تغییر مستمر در کارها و مسئولیت ها، مانند افراد نظامی که هر لحظه ممکن است به شهری دیگر منتقل شوند.
9. حجم کاری زیاد.
10. زمان بندی غیرواقعی برای کارها و پروژه ها، بخصوص اگر این زمانبندی ها بسیار سخت و کوتاه در نظر گرفته شود.
11. ناتوانی جسمی، فردی که توان جسمی او کار بیش از 4 ساعت را نمی تواند تحمل کند، نباید 12 ساعت کار کند و این زمان اضافی استرس شدیدی را به وی منتقل می کند.
12. محیط فیزیکی پر سروصدا، تنهایی و جو سازمانی نامطلوب.
بررسی ویژگی های شخصیتی مدیران براساس شخصیت الف و ب
شخصیت نوع الف یک فرد پیچیده، فعال و احساسی است که بطور مستقیم و مداوم برای نیل به موفقیت بیشتر و بیشتر در زمان کمتر و کمتر تلاش می کند و اگر لازم باشد در مقابل تلاشهای دیگران می ایستد و با آنها مبارزه می کند. افراد نوع ب دارای ویژگیهایی هستند که در نقطه مقابل شخصیت نوع الف قرار دارند. ویژگیهای این دو نوع شخصیت را در ادامه با هم مقایسه شده است (چگونه استرس را کنترل کنیم؟)
ویژگیهای شخصیت نوع الف
همیشه در حال تحرک هستند.
بسرعت قدم می زنند.
بسرعت غذا می خورند.
بسرعت صحبت می کنند.
بی حوصله و ناشكیا هستند.
دو کار را همزمان انجام میدهند .
در زمان مشخص شده نمی توانند از عهده کار برآیند.
اعداد و ارقام همواره ذهنشان را اشغال می کند.
موقیت را با معیارهای کمی اندازه می گیرند
تهاجمی و رقابتی هستند
بطور مداوم احساس می کنند که تحت فشارند.
ویژگیهای شخصیت نوع ب
به زمان توجهی نمی کنند
شكيبا و صبور هستند.
لاف نمیزنند (فخرفروشی نمی کنند)
بازی را برای سرگرمی و تفریح انجام می دهند و نه برای برنده شدن
بدون احساس گناه و مجرم بودن، استراحت می کنند. (استراحت می کنند بدون اینکه احساس کنند کار گناهی انجام میدهند)
خود را تحت فشار زمانی قرار نمی دهند –
دارای رفتاری ملایم و نرم هستند
هرگز عجله نمی کنند.
طبق مطالعه ای در آمریکا، مشخص شدن 60 درصد مدیران نمونه گیری شده دارای شخصیت نوع الف هستند و تنها 12 درصد دارای شخصیت نوع ب.
با توجه به ویژگی هیا افراد نوع الف و ب، ملاحظه می گردد که افراد با شخصیت نوع الف همواره در زندگی کاری و عادی خود مواجه با استرس زیادی هستند و در عین حال افرادی کوشا و پرتحرک اند.
لذا مدیران باید بگوشند ضمن حفظ روحیه رقابت و توفیق طلبی افراد، حنبه های منفی استرس را از خود و همچنین کارکنان خودشان دور کنند.
اولین گام در این زمینه یادگیری است و ما توصیه می کنیم در دوره کاربردی مدیریت استرس شرکت نمایید تا با اصول مهم مدیریت و کنترل استرس آشنا شوید.
هم اکنون در این دوره ارزان قیمت و فوق العاده تاثیر گذار شرکت نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید