تعریف ایزو چیست؟ (تعریف استاندارد بین المللی ISO)
استاندارد بین المللی ISO چه کاربردی دارد؟ امروزه اگر روی بسته بندی محصولات را نگاه کنید و یا سری به وب سایت شرکت های مختلف بزنید، حتماً عناوین و نشانه های مختلف از استانداردهای ایزو خواهید دید و این شرکت ها این گواهینامه ها را به عنوان نشان افتخار سازمان خودشان معرفی می کنند.
اما ایزو چیست و این گواهینامه ها و استانداردهای ایزو از کجا می آید و چه اعتباری دارد؟
در این مطلب در این خصوص صحبت می کنیم.
ابتدا در پاسخ به ایزو چیست باید به این موضوع بپردازیم که ایزو، یک سازمان جهانی است، که وظیفه تدوین و صدور استاندارهای بین المللی را دارد و البته به هیچ دولت و یا ارگانی وابسته نیست.
ISO سازمان جهانی تدوین استاندارد است که مقر آن در ژنو می باشد، یک سازمان غیر دولتی بین المللی که در 24 فوریه سال 1947 تاسیس یافت و ماموریت آن تدوین استانداردهای بین المللی برای سهولت در امر تجارت است.
این سازمان متشکل از موسسه های ملی استاندارد حدود 160 کشور از کلیه مناطق دنیا می باشد. وظیفه اصلی (ISO) توسعه استانداردها و فعالیت های مرتبط در جهان با نگرشی تسهیل کننده نسبت به تبادلات بین المللی کالاها و خدمات، بهبود همکاری در محدوده علمی، فنی، اطلاعاتی و فعالیت های اقتصادی و حمایت از تولید کننده و مصرف کننده می باشد.
سازمان بین المللی استاندارد (ISO) تدوین استانداردهای فنی و اختیاری را بر عهده دارد. این استانداردها تقریباً شامل کلیه موارد مربوط به تکنولوژی می گردد و نیز کمک به ساخت و عرضه کالاها و خدمات موثرتر، ایمن تر و بهداشتی تر می نماید. استانداردهای (ISO) به دنبال تسهیل روابط تجاری بین کشورها هستند و با هدف آسایش و ارتقا ارائه خدمات به مصرف کنندگان توسعه می یابد.
اگر بخواهیم توضیح ساده تری بدهیم، کشورهای دنیا هر کدام استانداردهای خاص خودشان را دارند و به همین جهت برای تبادل کالا بین کشورهای مختلف احتمال تناقص وجود داشت، سازمان ایزو با تدوین استانداردهایی که همه کشورها آن ها پذیرفته اند، به کشورها کمک می کند تا در تبادل کالا از یک استاندارد کلی و مرجع استفاده کنند.
این مطلب را از دست ندهید: استاندارد ISO ایزو مخفف چیست؟
سازمان بین المللی استاندارد (ISO) از اعضای خود تشکیل شده است و سازمان های عضو (اعضای اصلی یا Member baby) نمایندگان مراجع استاندارد کردن در کشورهای می باشند، بنابراین فقط یک سازمان می تواند به عنوان نماینده از هر کشور عضویت یابد. به عنوان مثال از ایران مرکز ملی تایید صلاحیت در سازمان ایزو عضو است.
از اعضای دیگر سازمان بین المللی استاندارد (ISO) عضو مکاتبه ای (Correspondent Member) می باشد که معمولا سازمانی از یک کشور است که تا به حال فعالیتی در ارتباط با استاندارد کردن و تدوین استاندارد نداشته است. این سازمان صرفاً در مواردی که ذی نفع است اطلاعاتی کسب می نماید و در فعالیت های فنی مشارکتی ندارد.
عضو دیگر (ISO) عضو مشترک (Subscriber Member) است که کشورهایی که دارای اقتصادی خرد می باشند می توانند این عضویت را داشته باشند.
سازمان بین المللی استاندارد تا پایان ژانویه 2001 دارای 138 عضو شامل 91 عضو اصلی، 36 عضو مکاتبه ای و 11 عضو مشترک بوده است. موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران از جمله اعضای اصلی آن بوده و در تدوین استانداردهای بین المللی مشارکت دارد.
این مطلب را از دست ندهید: سازمان بین المللی استاندارد (ISO) چیست؟ – تاریخچه ایزو
کلمه (ISO) از چه مشتق شده است؟
تصور می شود که کلمه (ISO) مخفف International Organization for Standardization است، در حالی که مخفف عبارت فوق می بایست به صورت (IOS) باشد. (ISO) در اصل از کلمه یونانی (isos) مشتق شده و به معنی (برابر) و ریشه پیشوند (iso) در انگلیسی است.
البته خیلی اوقات به اشتباه مخفف ایزو را International Standardization for Organization می گویند که با توجه به تعریف بالا زین پس می دانیم که این کلمه صحیح نیست.
یکی از اهداف مهم سازمان ایزو، ایجاد برابری و سهولت در مراودات کشورها است و این ادقام با استانداردسازی میسر می شود.
این مطلب را از دست ندهید: شرایط دریافت ایزو برای سازمان چیست؟
استانداردهایی که تدوین شده اند:
تعداد استانداردهایی که توسط سازمان ایزو تدوین شده است بسیار زیاد است و بیش از 17 هزار استاندارد است و در هر حوزه این سازمان، چندین استاندارد تولید و ارائه کرده است.
محبوب ترین استاندارد ارائه شده توسط سازمان ایزو، استاندارد سیستم مدیریت کیفیت یا همان ایزو 9001 است که شاید بتوان گفت در اکثر سازمان ها دنیا، این استاندارد پیاده سازی و اجرا شده است. این استاندارد به سازمان ها کمک می کند تا مدیریت بهتری بر روی سازمان و محصولات خودشان داشته باشند.
در ایران دسته بندی استانداردهای مدیریتی بسیار پرکاربرد است و سازمان ها اقدام به پیاده سازی این استانداردها می کنند. (برای آشنایی اجمالی می توانید در دوره مدیریت مطلوب کسب و کار شرکت نمایید، در این دوره، یکی از درس ها به معرفی استانداردهای ایزو پرداخته است.)
سازمان ایزو معمولاً هر 5 سال یکبار نسبت به ویرایش و بروزرسانی استانداردها اقدام می کند و نسخه بروز استانداردها را ارائه می کند. البته معمولاً از زمان شروع به ویرایش تا ارائه استاندارد بروز هم ممکن است طولانی شود وزمان بروز رسانی به 8 سال هم کشیده می شود.
به عنوان مثال استاندارد 9001، در سال 2000 اولین ورژن را می خورد، در سال 2008 استاندارد بروز شد و سپس در سال 2015 یعنی 7 سال بعد، این استاندارد مجدد بروز شد.
البته این بروزرسانی بسته به شرایط است و ممکن است استانداردی زودتر از سال های اعلام شده بروز شود و استاندارد دیگری، دیرتر. بعنوان مثال ورژن استاندارد ایزو 14001 مربوط به سال 2004 بود و پس از آن در سال 2015 یعنی 11 سال بعد ویرایش شد.
چگونگی آشنایی با استانداردهای ایزو:
در حال حاضر پرکاربردترین استانداردهای ایزو، استانداردهای مدیریتی هستند که برای هر کسب و کاری کاربرد دارند و می توان آن ها را در هر سازمان، چه خدماتی و تولیدی و چه بزرگ یا کوچک اجرا و پیاده سازی کرد.
در خصوص آشنایی با استانداردها مطمئناً مانند هر موضوع دیگری، برای آشنایی و تسلط بر این استانداردها باید از آموزش و یادگیری شروع کنید.
ما در وب سایت ایران آکادمی تلاش کرده ایم محتوای آموزشی کامل و حرفه ای از استانداردهای پرکابرد ایزو را تهیه کنیم. شما می توانید لیست دوره های مجازی مربوط به استانداردهای ایزو را مشاهده نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید